Het Ensemble | Utrecht (NL) | 2012

Een groep muzikanten en kunstenaars zoekt een gezamenlijk woongebouw waar ze als een dynamisch collectief kunnen samenleven. De relaties binnen het collectief en met de buurt staan centraal. 

Oppervlakte
1800m2

Status
Prijsvraaginzending 
2e prijs

Samenwerking
Karho Yeung
Rutger Kuipers

 
 
 

Het terrein van een in onbruik geraakte veemarkt aan de rand van Utrecht zal getransformeerd worden in een woonwijk met middelhoge dichtheid. Het masterplan definieert vijf bouwblokken met ieder verschillende kwaliteiten en randvoorwaarden. 

Het Ensemble richt zich op een CPO-initiatief (collectief particulier opdrachtnemersschap) van een groep muzikanten in Utrecht. Het programma voor de groep bestaat uit 15 woningen, ateliers, muziek-studio’s, collectieve ontmoetingsruimten en een polyvalente foyer-ruimte. Aan de buitenzijde heeft het gebouw een stedelijk karakter en manifesteert het zich naar de buurt middels een open plint en een snede in het bouwblok. Aan de binnenzijde is er een warme en zachte omgeving, waarin collectieve ruimtes en woningen verbonden zitten aan een verticale circulatie. Door het compact groeperen van de woningen, een eenvoudige bouwstructuur en duurzame installaties worden kosten zo laag mogelijk gehouden. 

 

Profielschets van de bewoners

De groep bestaat uit jonge gezinnen, koppels en singles, veelal muzikanten en/of creatieve onderne-mers die samen in een creatieve omgeving willen wonen en werken, waarbij ze elkaar kunnen stimuleren. 

Samen met de groep hebben we een Programma van Eisen opgesteld, waarin woningen, ateliers, mu-ziekstudio’s en ontmoetingsplekken gecombineerd worden. De beoogde woningoppervlaktes zijn on-derverdeeld in 3 categorieën van grootte en typologie, gerangschikt naar gezinssamenstelling en ver-mogen van de groepsleden: 

– 40-60 m2, appartementen voor 1 persoon, starter/student, evt. te verhuren.

– 70-90 m2, appartementen voor 2 tot 3 personen, starters.

– 110-130 m2, dubbele units, maisonnette of ruime appartementen, gezinnen met kinderen.

Door deze verschillende oppervlaktes kunnen er doorgroeimogelijkheden ontstaan voor de bewoners in de groep. 

De muziekstudio’s moeten om de beurt te gebruiken zijn en verschillen van afmeting. Voor de ateliers is gezamenlijk en persoonlijk gebruik in afwisseling gewenst. De muziekstudio’s kunnen ook door men-sen van buitenaf (de buurt) worden gebruikt. Jongeren uit de buurt kunnen er bijvoorbeeld muziekles krijgen. De ateliers moeten een relatie aangaan met de buurt, door het faciliteren van bijeenkom-sten/exposities en het etaleren van het werk.

Het cpo-initiatief van de groep nodigt uit tot een collectief bindend gebouw, waarin de privé sfeer weliswaar gewaarborgd blijft. Als collectief bestaat de intentie om ook naar buiten te treden en de buurt iets terug te geven. De communicatie met het publieke domein vindt plaats in en rondom de polyva-lente foyer, de gezamenlijke ateliers en de studio’s, die zich in de hoek van het bouwvolume bevinden. De transparante gevel van de ateliers op de begane grond en een snede uit het bouwblok stimuleren deze interactie van de groep met de buurt. 

 

 

 

 

 

 

 

Straatzijde

Het gebouw manifesteert zich aan de straatzijde als een solide entiteit binnen het bouwblok en de wijk door de eenheid en expressie van de materialisatie, wat recht doet aan de cohesie binnen de groep. 

Muziekstudio’s en ateliers

De draagconstructie van de muziekstudio’s wordt als een doos-in-doos constructie in het gebouw uit-gevoerd, de afzonderlijke ruimtes worden vervolgens ook als een doos-in-doos binnen deze constructie gesitueerd. Deze constructie isoleren het geluid weren tot zeker 100 dB.

Op de begane grond kan de muziekstudio geopend worden naar de foyer/ ateliers waardoor er ruimte ontstaat voor gezamenlijke activiteiten/exposities e.d. 

 

 

 

 

 

 

 

Tuinzijde

Door de snede in het bouwblok waartussen het verticale verkeer plaatsvindt middels trappen en een lift, en door de sparing voor bergingen en fietsen, wordt de relatie tussen straat en tuin gelegd. De materialisatie aan de binnenkant van het blok is warmer en zachter. De terrassen en de tuin vormen samen een belangrijke collectieve buitenzone in het bouwblok. 

Terrassen

De uit het bouwblok uitgespaarde terrassen, zijn samen met de ateliers het dynamische hart van het gebouw. Dit wordt tot uitdrukking gebracht in de materialisatie ervan. Deze zone is de belangrijkste ruimte in het gebouw, het geldt als dé ontmoetingsplek, verkeersruimte en communicatie ruimte. 

 

Woningen

In de verdeling van de 15 woningen over het gebouw zijn de grootste woningen, bedoeld voor gezinnen met kinderen, op de begane grond gesitueerd, waar ze een directe relatie met de tuin hebben en een eigen entree direct aan straat. Aan deze straatzijde bestaat de mogelijkheid om een atelier op de begane grond van de woningen onder te brengen. 

Alle woningen in het gebouw zijn zo geplaatst dat ze altijd een (zicht-)relatie met de straat en het binnenterrein aangaan. De slaapkamers bevinden zich zoveel mogelijk aan de noordoost kant van het gebouw, waar de gevel minder raamoppervlak heeft. De huiskamers en keukens zijn op het zuiden gericht met veel ramen voor een optimale bezonning. Deze leefruimtes staan in directe verbinding met de collectieve terrassen. 

 

Betaalbaarheid

Voor de praktische bouwstroom heeft het gebouw een logische gestapelde structuur met een beukmaat van 6 meter en zijn de natte cellen netjes boven elkaar geplaatst. Het aantal soorten materialen is gering gehoiuden en de kozijnen van de woningen bestaan steeds uit dezelfde modules. Door 15 woningen op een compacte manier in het bouwblok te plaatsen worden de kosten per woning zo laag mogelijk gehouden.

Duurzaamheid

Grijs water wordt opgevangen op de daken en opgeslagen in de tuin voor het doorspoelen van de toiletten. Gedeeltes van de daken worden uitgerust met pv-panelen, die samen met de stads-verwarming de basis voor de EPC-norm vormen. Daarnaast zullen compactheid van het volume, de isolatieschil, en de aandacht voor de isolatie in detail deze norm moeten waarborgen. Door veel raam op het zuiden te plaatsen en minder op het noorden wordt de zonne-energie optimaal benut. Door zonneschermen (en bomen in de tuin) wordt desalniettemin oververhitting in de zomer voorkomen.